Δωδώνη: Το αρχαιότερο μαντείο της Ελλάδας

Η βελανιδιά στην Ιερά Οικία της Αρχαίας Δωδώνης θροΐζει ακόμη. Τη φύτεψε ο καθηγητής Σωτήρης Δάκαρης τη δεκαετία του 1950, σε μια προσπάθεια να αποκαταστήσει το αρχαίο περιβάλλον – μια υπενθύμιση της ιερής βελανιδιάς που υπήρχε κάποτε εδώ και έδωσε για πρώτη φορά χρησμό στην ιστορία του αρχαίου κόσμου. Στα σημάδια που μαρτυρούσαν το θέλημα του Δία συνέβαλλαν επίσης το κελάρυσμα των νερών της πηγής, χάλκινοι λέβητες πάνω σε τρίποδα, χάλκινα δοχεία που κρέμονταν από τα κλαδιά, πουλιά που φτεροκοπούσαν.

Σε απόσταση 20 χλμ. από τα Γιάννενα, το Ιερό της Δωδώνης λειτούργησε από την Εποχή του Χαλκού με τη λατρεία της θεάς Γης πιθανόν μέχρι τον 4ο αι. μ.Χ., όταν απαγορεύτηκε από τον αυτοκράτορα Θεοδόσιο κάθε μορφή παγανισμού. Οι ανασκαφές έχουν δώσει μοναδικές πληροφορίες για την αρχαία λατρεία, αφού εντοπίστηκαν πάνω από 4.216 επιγραφές, όπου παρατηρείται μέχρι και η εξέλιξη της γλώσσας από λαϊκούς ανθρώπους. Πλούτος που δεν έχει εντοπιστεί πουθενά αλλού έως τώρα.

Η δρ αρχαιολόγος Βαρβάρα Παπαδοπούλου, διευθύντρια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Άρτας και αναπληρώτρια διευθύντρια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων, λύνει τις απορίες μας και μοιράζεται μαζί μας τα μυστικά του μαντείου της Δωδώνης.

Ήταν σίγουρα τὸ ἀρχαιότερον τῶν ἐν Ἕλλησι χρηστηρίων, όπως μαρτυρεί ο Ηρόδοτος, και κατά την ομηρική εποχή ήταν πλέον ευρύτατα γνωστό, όπως βεβαιώνει η αναφορά του στα έπη. Στον Δωδωναίο Δία απευθύνει επίκληση ο ήρωας Αχιλλεύς για τον φίλο του Πάτροκλο, ενώ ο Οδυσσέας, κατά τη δεκάχρονη περιπλάνησή του, επισκέπτεται το μαντείο της Δωδώνης για να ρωτήσει σχετικά με την επιστροφή του στην πατρίδα. Παράλληλα ξεχωρίζει γιατί υπήρξε κέντρο εξουσίας και επίκεντρο των οικονομικών και πολιτικών δραστηριοτήτων της ηπειρωτικής ενδοχώρας και συνάμα θρησκευτικό κέντρο με μεγάλη γεωγραφική εμβέλεια έως και την Ύστερη Αρχαιότητα.