Μείζον θέμα η μείωση πληθυσμού στην Ελλάδα

Μετά από μια μείωση για δύο συνεχόμενα χρόνια λόγω των επιπτώσεων της πανδημίας ο πληθυσμός της ΕΕ αυξήθηκε το 2023, δίνοντας μικρή ανάσα στο δημογραφικό. Στην Ελλάδα όμως καταγράφηκε η δεύτερη μεγαλύτερη μείωση.

Μείζον θέμα παραμένει για την Ελλάδα το δημογραφικό με την ανισορροπία ανάμεσα στις γεννήσεις και τους θανάτους να συνεχίζεται οδηγώντας σε συρρίκνωση του πληθυσμού της χώρας.

Η χώρα κινδυνεύει με πληθυσμιακή κατάρρευση παρά την «ένεση» από το κύμα μεταναστών που «διορθώνει» κατά ένα βαθμό τη μεταβολή στο αρνητικό ισοζύγιο.

Στην Ελλάδα το 2023 είχαμε 71 χιλιάδες γεννήσεις και 127 χιλιάδες θανάτους

Τα τελευταία στοιχεία που δημοσιοποιεί η Eurostat είναι ενδεικτικά της κατάστασης με την Ελλάδα να καταγράφει τη δεύτερη μεγαλύτερη μείωση πληθυσμού μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το σύνολο του 2023 βλέποντας τον πληθυσμό της να συρρικνώνεται κατά 56.000. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την ευρωπαϊκή στατιστική υπηρεσία τον Ιανουάριο του 2023 μετρούσε 10.414.000 και τον Ιανουάριο του 2024, 10.397.200.

Οι μεταναστευτικές ροές το ίδιο χρονικό διάστημα ξεπέρασαν τις 39.000 με την Eurostat να προσθέτει τις μεταναστευτικές ροές στον συνολικό πληθυσμό της χώρας κατεβάζοντας τον τελικό αριθμό μεταβολής του πληθυσμού στις 16.800.

Ο πληθυσμός της ΕΕ αυξήθηκε για δεύτερο συνεχές έτος, από 447,6 εκατομμύρια την 1η Ιανουαρίου 2023 σε 449,2 εκατομμύρια άτομα την 1η Ιανουαρίου 2024.

Η αρνητική φυσική μεταβολή (περισσότεροι θάνατοι από γεννήσεις κατά 1,1 εκατ.) υπερκαλύφθηκε από τη θετική καθαρή μετανάστευση (2,8 εκατ.).

Όπως σημειώνει η Eurostat h παρατηρούμενη αύξηση του πληθυσμού μπορεί να αποδοθεί σε μεγάλο βαθμό στις αυξημένες μεταναστευτικές κινήσεις μετά πανδημία και στην εισροή εκτοπισμένων ατόμων από την Ουκρανία που έλαβαν καθεστώς προσωρινής προστασίας σε χώρες της ΕΕ, ως συνέπεια της ρωσικής στρατιωτικής εισβολής τον Φεβρουάριο του 2022.

Η ευρωπαϊκή στατιστική υπηρεσία εξετάζει δεδομένα και ενός μεγαλύτερου χρονικού  διαστήματος. Συγκεκριμένα, από το 1960 μέχρι τον Ιανουάριο του 2024. Την περίοδο αυτή ο πληθυσμός της ΕΕ αυξήθηκε από 354,5 εκατομμύρια σε 449,2 εκατομμύρια, δηλαδή κατά 94,7 εκατομμύρια άτομα.

Ο πληθυσμός των χωρών της ΕΕ την 1η Ιανουαρίου 2024 κυμαίνεται από 600.000 στη Μάλτα έως 83,4 εκατομμύρια στη Γερμανία.

Το άθροισμα του πληθυσμού της Γερμανίας, της Γαλλίας και της Ιταλία αποτελούν σχεδόν το ήμισυ (47%) του συνολικού πληθυσμού της ΕΕ, την 1η Ιανουαρίου 2024.

Ενώ ο συνολικός πληθυσμός της ΕΕ αυξήθηκε το 2024, δεν κατέγραψαν όλες οι χώρες της ΕΕ αύξηση του πληθυσμού. Συνολικά, εφτά χώρες κατέγραψαν μείωση του πληθυσμού μεταξύ της 1ης Ιανουαρίου 2023 και της 1ης Ιανουαρίου 2024, με τις μεγαλύτερες μειώσεις να καταγράφονται στην Πολωνία (-132.800 άτομα), την Ελλάδα (-16.800) και την Ουγγαρία (-15.100).

Αύξηση παρατηρήθηκε στις υπόλοιπες 20 χώρες, με τη μεγαλύτερη στην Ισπανία (+525.100), τη Γερμανία (+330.000) και τη Γαλλία (+229.000).

Η αρνητική πορεία του πληθυσμού στην Ελλάδα αποτυπώνεται στο δελτίο του Ινστιτούτου Δημογραφικών Ερευνών και Μελετών (ΙΔΕΜ) με θέμα «Η επιδείνωση του φυσικού ισοζυγίου σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο (2020-22) και οι δυσοίωνες προοπτικές του».

Τα φυσικά ισοζύγια (γεννήσεις – θάνατοι) στη χώρα μας έχουν αλλάξει πρόσημο μετά το 2010, μετατρεπόμενα από θετικά σε αρνητικά. Την δε τριετία 2020-22 το έλλειμμα γεννήσεων έναντι των θανάτων διευρύνθηκε ακόμη περισσότερο (-169 σχεδόν χιλ. έναντι -113 χιλ. το 2017-19) με αποτέλεσμα να αντιστοιχούν σε εθνικό επίπεδο 168 θάνατοι ανά 100 γεννήσεις.

Σύμφωνα με τους συγγραφείς της έκθεσης (Βύρων Κοτζαμάνης, Βασίλης Παππάς) η οφειλόμενη στην πανδημία επιδείνωση είναι προφανής όμως η κατάσταση δεν πρόκειται να αλλάξει ούτε τα επόμενα χρόνια καθώς ναι μεν οι θάνατοι, κατά μέσο όρο, θα λίγο λιγότεροι από αυτούς το 2020-22 αλλά οι γεννήσεις θα είναι αρκετά λιγότερες από τον μέσο όρο που καταγράφηκε την ίδια τριετία.