Έρχεται η «Στρατιωτική Σένγκεν» για μεταφορές πολεμικού υλικού και στρατευμάτων στις χώρες της Ευρώπης

Οι ανάγκες μεταφοράς αρμάτων, οχημάτων βαρέος τύπου, ακόμη και ιατρικών μηχανημάτων λόγω του πολέμου στην Ουκρανία έδειξαν ότι οι διασυνοριακές άδειες και οι γραφειοκρατικές διαδικασίες που απαιτούνται σήμερα, καθυστέρησαν τέτοιες μεταφορές ακόμη και κατά τρεις εβδομάδες, χρόνος που σε περιόδους κρίσης θα μπορούσε να αποβεί μοιραίος.

Ο στόχος, μέσω της «στρατιωτικής Σένγκεν», είναι οι τρεις εβδομάδες να περιοριστούν σε δύο με τρεις ημέρες. Ο φόβος των Ευρωπαίων για τη Ρωσία φέρνει σε πρώτο πλάνο στον σχεδιασμό της Ενωσης για τα επόμενα χρόνια το πρόγραμμα της στρατιωτικής κινητικότητας, ως κλειδί για την αποτροπή οποιουδήποτε κινδύνου, στη λογική του si vis pacem, para bellum.

Διασυνοριακές άδειες

Περιλαμβάνει τις υποδομές, τις διασυνοριακές άδειες και τα μέσα (όπως ειδικά βαγόνια μεταφοράς αρμάτων, οχήματα βαρέος τύπου και ιατρικά οχήματα) που χρειάζονται ώστε να είναι εφικτή η μεταφορά στρατευμάτων και στρατιωτικού εξοπλισμού στην Ευρώπη – γρήγορα, απρόσκοπτα και σε μεγάλη κλίμακα. Σε αυτό το πλαίσιο, από τον προϋπολογισμό του 1,7 δισ. του πρώτου προγράμματος, στον νέο προϋπολογισμό προβλέπεται να διατεθούν κονδύλια 17 δισ. ευρώ Το πρόγραμμα διαχειρίζεται ο Ελληνας επίτροπος Απόστολος Τζιτζικώστας και το γεγονός ότι τα προς διάθεση χρήματα δεκαπλασιάζονται δείχνει τη βαρύτητα που ρίχνει η Ε.Ε. στο συγκεκριμένο πρόγραμμα. Η Ευρώπη έχει διαπιστώσει ότι χρειάζεται ένα δίκτυο δρόμων, σιδηροδρόμων, λιμανιών και αεροδρομίων που να πληρούν παράλληλα με τις ανάγκες των πολιτών και στρατιωτικές προδιαγραφές – να αντέχουν για παράδειγμα υπερμεγέθη και υπέρβαρα οχήματα. Σε μεγάλο βαθμό δεν προβλέπεται η κατασκευή εντελώς νέων υποδομών, αλλά προσαρμογή υφιστάμενων για διπλή χρήση, στρατιωτική και πολιτική, με τους πολίτες να είναι οι κύριοι χρήστες τους. Πέρα από τα έργα υποδομών όμως, στόχος του προγράμματος είναι να επεκταθεί η ελεύθερη κυκλοφορία ανθρώπων και αγαθών μεταξύ των κρατών-μελών και στη στρατιωτική κινητικότητα, αφού η σημερινή γραφειοκρατία καθυστερεί σημαντικά τέτοιες μετακινήσεις. Συχνά, αυτό οφείλεται σε μεταφορά επικίνδυνων υλικών ή σε υπερμεγέθεις μεταφορές που απαιτούν χρονοβόρους ελέγχους. «Πρέπει να απλοποιήσουμε αυτές τις διαδικασίες. Θέλουμε τα κράτη-μέλη να δεσμευτούν ότι θα παρέχουν διπλωματικές άδειες εντός τριών εργάσιμων ημερών. Οι Ενοπλες Δυνάμεις πρέπει να έχουν προτεραιότητα στην πρόσβαση σε υποδομές και μέσα, τόσο σε κρίσεις όσο και σε καιρό ειρήνης», σημειώνεται.

Το συγκεκριμένο πρόγραμμα αποτελεί τη ναυαρχίδα της συνεργασίας E.E. – NATO και αποκτά μεγαλύτερη βαρύτητα μετά τη δέσμευση τον περασμένο Ιούνιο, στη Σύνοδο της Συμμαχίας στη Χάγη, ότι τα κράτη θα επενδύσουν το 5% του ΑΕΠ τους στην Αμυνα μέχρι το 2035. Οπως σημειώνουν πηγές της Ε.Ε., «το 2017, η Ε.Ε. πραγματοποίησε μια στρατιωτική άσκηση που ανέδειξε διάφορες αδυναμίες. Αυτό οδήγησε στη δημιουργία της πρώτης γραμμής προϋπολογισμού για στρατιωτική κινητικότητα ύψους 1,7 δισ. ευρώ. Διατέθηκαν σε 95 έργα, σε 21 χώρες. Εκτοτε, ο κόσμος έχει αλλάξει. Πόλεμος, επιθετικότητα, εχθρικές ενέργειες έχουν επιστρέψει στην ήπειρό μας. Η σημερινή γεωπολιτική κατάσταση απαιτεί από τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. και τις συμμαχικές δυνάμεις να μπορούν να αντιδρούν γρήγορα και μαζικά στις κρίσεις που ξεσπούν στην Ευρώπη και πέραν αυτής».

Τέσσερις διάδρομοι

Μαζί με το ΝΑΤΟ, την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης και το Στρατιωτικό Επιτελείο της Ε.Ε., η Επιτροπή Μεταφορών ανέπτυξε τέσσερις διαδρόμους προτεραιότητας για στρατιωτική κινητικότητα. Το επόμενο βήμα είναι η αναβάθμιση των υποδομών αυτών των διαδρόμων για διπλή χρήση.

Ήδη υπάρχει λίστα προτεραιότητας με περισσότερα από 500 έργα σε όλη την Ε.Ε., από συνολικά 2.800 που πρότειναν τα κράτη-μέλη. Η λίστα έχει συζητηθεί με στρατιωτικούς εμπειρογνώμονες του ΝΑΤΟ και του Στρατιωτικού Επιτελείου της Ε.Ε., οι οποίοι υπέδειξαν τις βασικές στρατιωτικές προτεραιότητες. Τα έργα περιλαμβάνουν ενίσχυση γεφυρών, διεύρυνση σηράγγων, προσθήκη παρακαμπτηρίων γραμμών, επέκταση λιμένων και αεροδρομίων και ανάπτυξη κέντρων υποστήριξης νηοπομπών. Η χρηματοδότηση θα γίνει με κριτήριο την ωριμότητά τους για εκτέλεση και δεν υπάρχει ποσόστωση ανά χώρα.

Το πρόγραμμα της στρατιωτικής κινητικότητας διαχειρίζεται ο Επίτροπος Βιώσιμων Μεταφορών και Τουρισμού, Απόστολος Τζιτζικώστας, ο οποίος δήλωσε στο «ΘΕΜΑ»: «Η στρατιωτική κινητικότητα, είναι σήμερα στρατηγική προτεραιότητα για την άμυνα και την ασφάλεια της Ευρώπης. Και αυτό αποτυπώθηκε στην πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον νέο Προϋπολογισμό, όπου οι πόροι για τη στρατιωτική κινητικότητα δεκαπλασιάζονται από τα 1,7 δισ. στα 17 δισ. ευρώ. Για να μπορείς να υπερασπιστείς μια ήπειρο, πρέπει να μπορείς να τη διασχίσεις. Και αυτό σημαίνει έργα αναβάθμισης υποδομών σε ολόκληρο το διευρωπαϊκό δίκτυο μεταφορών. Μαζί με το ΝΑΤΟ και τα κράτη-μέλη χαρτογραφήσαμε τέσσερις διαδρόμους προτεραιότητας και πάνω από 500 έργα ύψιστης σημασίας. Αεροδρόμια, λιμάνια, δρόμοι και γέφυρες χρειάζονται άμεσα αναβάθμιση και το επόμενο βήμα είναι η ταχεία υλοποίησή τους. Γιατί η ώρα για δράση είναι τώρα, όχι όταν ξεσπάσει η επόμενη κρίση. Παράλληλα, πρέπει να απλοποιήσουμε τις διαδικασίες και να μειώσουμε τη γραφειοκρατία για να μειώσουμε τους χρόνους μετακίνησης στρατιωτικών οχημάτων, εξοπλισμού και στρατευμάτων από εβδομάδες ή μήνες, σε λίγες μόλις ημέρες. Εχουμε ήδη πετύχει την ελευθερία κίνησης για ανθρώπους και αγαθά. Ηρθε η ώρα να εξασφαλίσουμε την ίδια ελευθερία και για τις μετακινήσεις των ενόπλων δυνάμεων της Ευρώπης. Χρειαζόμαστε επειγόντως μια “στρατιωτική Σένγκεν”, την οποία ήδη ετοιμάζουμε. Από τα έργα αναβάθμισης των υποδομών και των μεταφορών, ωφελημένοι θα είναι πρώτα και πάνω απ’ όλα οι συμπολίτες μας. Γιατί τα έργα αυτά είναι διπλής χρήσης – και για τους πολίτες και για τις Ενοπλες Δυνάμεις. Ουσιαστικά, κάθε ευρώ που επενδύουμε στη στρατιωτική κινητικότητα είναι επένδυση τόσο στην ασφάλειά μας όσο και στην οικονομία μας».